 |
|||||
|
|||||
Op twitter.com/nadertotreve korte nieuwtjes en webverwijzingen, op deze website langere nieuws- en achtergrondartikelen.
Frank van Dijl - 'Alles wat ik vertel, zal eenzaam moeten zijn'
22 mei 2023
Na het drieluik over Op weg naar het einde nu deel 1 over Nader tot U.
Sinds het verschijnen van Op weg naar het einde was Gerard Kornelis van het Reve wat we nu een BN’er zouden noemen. Het boek beleefde herdruk op herdruk, de eeuwige geldzorgen behoorden tot het verleden. In zijn nieuwe onderkomen in Greonterp zette Reve zich aan wat Het Boek van het Violet en de Dood had moeten worden.
‘Alles wat ik vertel, zal eenzaam moeten zijn’ is het vierde deel van een serie waarin Frank van Dijl de reisbrieven, die Gerard Reve bundelde in Op weg naar het einde (1963) en Nader tot U (1966), aan een nadere beschouwing onderwerpt. Hij ontrafelt het verhaal van de geheimzinnige man die met ‘een uitvinding van krijgskundige aard’ bij vader Van het Reve aanklopte toen Gerard ‘nog een kleine jongen was’.
Frank van Dijl (1951) is journalist. Over het debuut van Gerard Reve publiceerde hij eerder De Avonden forever. Hij schreef over boeken en schrijvers in kranten en tijdschriften en is als redacteur verbonden aan de literaire website Tzum.
Omvang: 55 p.
Formaat: 13x20 cm
Uitgave: 2023 Illustraties: binnenkant omslag
Vormgeving: Huug Schipper, Studio Tint
Uitvoering: cahiersteek
Eenmalige oplage: 125 exemplaren
Prijs: 19,50 euro (+ 4,50 euro verzendkosten NL)
Verkrijgbaar via: Uitgeverij Fragment
Formaat: 13x20 cm
Uitgave: 2023 Illustraties: binnenkant omslag
Vormgeving: Huug Schipper, Studio Tint
Uitvoering: cahiersteek
Eenmalige oplage: 125 exemplaren
Prijs: 19,50 euro (+ 4,50 euro verzendkosten NL)
Verkrijgbaar via: Uitgeverij Fragment
Sterfdag Gerard Reve (1923-2006)
8 april 2023
Vandaag is het 17 jaar geleden dat Gerard Reve in een verzorgingstehuis in Zulte, België overleed.
Dit jaar enige aandacht voor vrienden en bekenden die hem sindsdien zijn gevolgd (zonder streven naar volledigheid):
Hanny Michaelis (1922-2007) (Dichteres, voormalige echtgenote)
Jan Wolkers (1925-2007) (Schrijver, vriend)
Ludo Pieters (1921-2008) (Havenbaron, beschermer Q, vriend)
Fritzi ten Harmsen van der Beek (1927-2009) (Dichteres, vriendin)
Rudy Kousbroek (1929-2010) (Schrijver, vriend)
Bob van Amerongen (Victor Poort) (1924-2014) (Romanpersonage, vriend)
Hans Evers (1956-2015) (Reve-kenner, liefdesrelatie)
Guus van Bladel (1931-2016) ('Halfbroer', huisgenoot, vriend)
Bert de Groot (1945-2016) (Uitgever, vriend)
Steye Raviez (1943-2017) (Fotograaf)
Mies Bouwman (1929-2018) (Televisie-presentatrice, vriendin)
Hans Keller (1937-2019) (TV-maker)
Rijkjan Sikkel (1945-2021) (Psycholoog, homo-activist, 'Geheime Zoon')
Bram Peper (1940-2022) (Politicus, vriend)
Nu zoveel jaren zijn voorbijgegaan, publicatie over 'De Laatste Jaren Van Mijn Grootvader'
26 maart 2023
Gerard Reves zesdelige Verzameld werk opent met De Laatste Jaren Van Mijn Grootvader. Reve schreef dit verhaal waarschijnlijk op 21-jarige leeftijd. Bij de uitbundige ontvangst van Reves vroege werk bleef het onderbelicht. Dat gegeven was voor Marc Kregting als bijna afgestudeerd neerlandicus ooit aanleiding om een essay over het verhaal te maken.
Toen die tekst verscheen in het letterkundeblad Bzzlletin, was de Muur net gevallen en leefde Reve nog. Meer dan drie decennia later herleest Kregting zijn opstel dat min of meer ook zijn debuut was. Wat is er veranderd, met de reputatie van Gerard Reve, met lezen, met literatuur? Onherroepelijk wordt de essayist geconfronteerd met zijn jongere ik.
(De Bzzlletin-tekst was nogal theoretisch/tekst-analytisch, niet echt iets voor een wat groter publiek. In deze uitgave gaat Kregting veel meer in op de relatie tussen het beschrevene en de historische realiteit en komt o.a. tot interessante bevindingen over de relatie tussen Gerard en Karel. Meer in het algemeen wordt ook duidelijk wat voor impaxct de aanwezigheid van grootvader op de jonge Reve's gehad moet hebben: hij woonde al voor hun geboorte bij het gezin in en bleef daar tot vlak voor zijn dood in 1941.)
Marc Kregting (1965) groeide op in Nederland en woont in België. Op zijn naam staan zestien titels, van prozagedicht (Dood vogeltje) over pamflet (Zij zijn niet van Jeremia) naar salontafelwerk (Koffie). Hij beheert het weblog De Honingpot. Kregtings recentste boek De encyclopedieën van de val (2022) werd lovend ontvangen.
Eerste druk, 2023
Omvang: 44 pagina's
Vormgeving: Huug Schipper, Studio Tint
Formaat: 13 x 20 cm
Afwerking: genaaid gebrocheerd
Oplage: 100 plus enige hc exemplaren
Prijs: 19,50 euro (+ 4,50 euro verzendkosten NL)
Website: Uitgeverij Fragment
Goedkope jubileumpocket De Avonden
8 december 2022
In deze barre en dure tijden biedt de Bezige Bij aan lezend Nederland voor slechts 7,50 euro de gelegenheid de tijdloze klassieker van Gerard Reve tot zich te nemen.
Deze eenvoudige pocket, met de bekende 'Engelse' omslag is de 69ste druk en komt uit naar aanleiding van 75 jaar De Avonden.
Verkrijgbaar bij de betere boekhandel.
Website: De Bezige Bij
Frank van Dijl - 'Ik leef voor anderen, dat is beslist een feit'
25 oktober 2022
'Ik leef voor anderen, dat is beslist een feit' is het derde deel van een serie waarin Frank van Dijl de reisbrieven van Gerard Reve in Op weg naar het einde (1963) en Nader tot U (1966) nader beschouwt. Hij plaatst personen en gebeurtenissen in hun (literair-)historische context en onderzoekt de herkomst van citaten. Hij ziet hoe de schrijver worstelt met het 'Zinloze Feit' dat zijn werk ongeldig dreigt te maken.
In deze serie verschenen eerder 'Ik zou erg graag iets goeds schrijven' en 'Niets onmenselijks acht ik mij vreemd'.
Dit derde deel behandelt 'Brief uit schrijversland' en 'Brief in een fles gevonden'. Beiden brieven staan in 'Op Weg Naar Het Einde'.
'Brief uit schrijversland' is eerst gepubliceerd in Tirade 78/1963 (de integrale brief staat op de website van Uitgeverij van Oorschot en begint als volgt:
Rotterdam, aan boord van het m.s. ‘Lethe’. Donderdag 9 mei 1963. Er schijnen auteurs te bestaan, die niets hebben om over te schrijven. Welk leed het bestaan ook voor mij inhoudt, die door zoveel kunstenaars gevreesde leegte ken ik niet, en zal ik vermoedelijk ook nooit kennen.
Frank van Dijl - 'Niets onmenselijks acht ik mij vreemd'
10 juli 2022
Zojuist verschenen bij Uitgeverij Fragment: het tweede deel van een reeks uitgaven door Frank van Dijl over Reve's 'Op Weg naar het Einde' en 'Nader tot U'. Het eerste deel ('Ik zou graag iets goeds schrijven'), dat eerder dit jaar verscheen, behandelt 'Brief uit Edinburgh' en 'Brief uit Amsterdam'.
Dit nieuwe deel gaat nader in op 'Brief uit Gosfield' en 'Brief uit Gosfield'. Beide teksten werden eerst gepubliceerd in Tirade (zie afbeeldingen) en kwamen vervolgens als hoofdstuk 3 en 4 in 'Op Weg naar het Einde'.
Werkkamer Gerard Reve in gebruik door jonge beeldend kunstenaar Simon Verheylesonne
3 juli 2022
De werkkamer van Gerard Reve in Machelen-aan-de-Leie heeft na zijn overlijden in 2006 een nieuwe culturele bestemming gekregen, zo meldt het tijdschrift van Openbaar Kunstbezit Vlaanderen OKV. Het atelier van fotograaf en schilder Simon Verheylesonne (1991) 'situeert zich in de vroegere werkkamer van de schrijver Gerard Reve', aldus OKV in een uitvoerig artikel over de jonge kunstenaar.
Simon Verheylesonne in zijn atelier, de voormalige werkkamer van Gerard Reve.
Al eerder berichtten wij op deze website over Verheylesonne die in het laatste woonhuis van Reve ruimte voor een atelier kreeg aangeboden van weduwnaar Joop Schafthuizen. Naar nu blijkt ging het om de werkkamer van de schrijver. 'Gij moogt Gerard zijn atelier gebruiken', zou Schafthuizen hebben gezegd. Verheylesonne praat er verder over in een interview voor een plaatselijk cultureel platform, te beluisteren via cultuurregioleieschelde.be.
Bijna lyrisch vertelt hij: 'Ik heb nergens zo goed kunnen aarden. Het atelier bevindt zich in een overwoekerde tuin en dat heeft invloed op mijn werk.' De ervaring van ongerepte natuur vormt inderdaad een centraal thema in de werken van Verheylesonne. En evenals Reve drukt hij zich graag spiritueel, devoot en sacraal uit.
Podcastserie 'Reve tot leven' van Lieven Vandenhaute
28 april 2022
Ze staan alweer even online (december 2021) maar deze prachtreeks verdient absoluut nog een plek op deze website. Radiomaker Lieven Vandenhaute heeft 10 lange interviews gemaakt met liefhebbers van het werk van Reve en een aantal mensen die Reve (goed) gekend hebben. De afleveringen bevatten allemaal, naast de interviews, fragmenten van interviews met Reve zelf.
De serie is uitgezonden op de Belgische Radio 1 en is nu als podcast te beluisteren, o.a. via Apple Podcasts.
Tentoonstelling OBA: 'de dichteres H.M.'
24 april 2022
Dit jaar is het honderdste geboortejaar van dichteres en eerste levenspartner van Gerard Reve, Hanny Michaelis. Daarom maakten Teigetje en Woelrat in OBA Oosterdok, de expositie 'de dichteres H.M.', Hanny Michaelis, 1922 - 2022, gefotografeerd door Gerard Kornelis Franciscus Markies van het Reve, Teigetje en Woelrat.
De opening van deze expositie is op vrijdagmiddag 6 mei van 16 tot 17 uur in de Forumzaal op de 6e etage van OBA Oosterdok te Amsterdam. Aansluitend borrel in de OBA foyer. Jozien J. Driessen van het Reve, Teigetje en Woelrat zullen de tentoonstelling inleiden. Voor deze tentoonstelling maakt Studio Teigetje&Woelrat een speciaal gelegenheidsontwerp!
Gerard Reve en Hanny Michaelis op hun trouwdag. Rechts moeder Reve
Beeld en Geluid Hilversum: 'De heiligverklaring van Gerard Reve'
17 maart 2022 2022
Het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid organiseert op zondag 20 maart een Reve-middag, waarin de mooiste fragmenten uit die programma’s worden getoond. Tussen de fragmenten door zal een aantal bekende Nederlandse en Vlaamse Revianen hun favoriete citaat uit het werk van de dichter, romancier en brievenschrijver Reve laten horen.
De volgende gasten zijn inmiddels bevestigd: schrijver P.F. Thomése, programmamaker Paul Haenen, cabaretier Herman Finkers, schrijver Christophe Vekeman, schrijver Aleid Truijens, actrice Sigrid Vinks, oud-politicus Bram Peper en Simon van de Ben, de kleinzoon van Simon Carmiggelt die een levendige herinnering heeft aan de spannende vriendschap tussen zijn grootouders en Gerard Reve. Ook Jef Rademakers, de geadresseerde in het onlangs verschenen boek Zeer Fijne Boy, brieven aan Jef R. (1986-1997) zal aanwezig zijn.
Frank van Dijl - Ik zou graag iets goeds schrijven
8 februari 2022
Eén keer stal Frank van Dijl een boek. Hij plukte Op Weg Naar Het Einde uit een boekenkast in de Zweedse stad Gotenburg, begon er in te lezen en kon niet meer stoppen. Het boek zou hem nooit meer loslaten.
In een serie waarvan 'Ik zou erg graag iets goeds schrijven, Over: Brief uit Edinburgh en Brief uit Amsterdam van Gerard Kornelis van het Reve' het eerste deel is, plaatst hij de door Gerard Reve in zijn reisbrieven beschreven personen en gebeurtenissen in hun (literair-)historische context.
De tekst wordt afgesloten met een notenapparaat en een personenregister
Frank van Dijl (1951) is journalist. Hij schreef over boeken en schrijvers in Het Vrije Volk, Algemeen Dagblad en HP/De Tijd en is redacteur van de literaire website Tzum en medewerker van NRC. Hij publiceerde De Avonden forever over het debuut van Gerard Reve en debuteerde zelf in 2019 met de roman Van Steen.
Omvang: 48 p.
Formaat: 13x20 cm
Illustraties: binnenkant omslag
Vormgeving: Huug Schipper, Studio Tint
Uitvoering: genaaid en gebrocheerd
Eenmalige oplage: 200 exemplaren
Prijs: € 17,50 (+ € 4,50 verzendkosten NL)
Formaat: 13x20 cm
Illustraties: binnenkant omslag
Vormgeving: Huug Schipper, Studio Tint
Uitvoering: genaaid en gebrocheerd
Eenmalige oplage: 200 exemplaren
Prijs: € 17,50 (+ € 4,50 verzendkosten NL)
Website: Uitgeverij Fragment
NPORadio 1: De 'koningsjaren' in Weert van Gerard Reve
7 februari 2022
(Jolig) item over Reve in Weert bij BNNVARA, NPORadio 1. Geinterviewd wordt Paul Willems, boekhandelaar te Weert en toen een goede kennis van Gerard Reve. De bekende verhalen over hoe Reve in Weert belandde (lezing COC, logies bij kapelaan Jan Hendrikx, Jan S., Guus van Bladel) en over de (vriendschappelijke) relatie tussen Willems (Heroïsche Cultuurstrijder) en Reve.
Op de valreep zegt Willems nog even dat de briefwisseling die hij met Reve bezit niet uitgegeven zal gaan worden. Waarom wordt niet duidelijk.
Er wordt nog een fraai fragmentje uit een interview met Reve en Joop Schafthuizen ten gehore gebracht:
Reve over Weert: "Het was een eigenaardig stadje, er waren ook bijzondere dingen gebeurd en er waren ook veel wonderen geschied".
Interruptie door Joop: "is allemaal gelul joh. Je hebt daar gewoon een appartementje gehad en voor de rest is er geen ene klote gebeurd".
Te beluisteren via website NPORadio 1 (klik op 'Speel audio af').
Interview met Sam De Graeve van Uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts
28 januari 2022
Nieuwe brievenbundel met onuitgebracht werk van Gerard Reve: 'je ziet aan één zin meteen dat hij het geschreven heeft'
Uitgever Sam De Graeve stuitte op niet eerder verschenen brieven van Gerard Reve. Hij verzamelde ze in Zeer Fijne Boy, Brieven aan Jef R. (1986-1997)
Je vond een twintigtal brieven van Gerard Reve bij Jef Rademakers, de Jef R. aan wie de brieven in deze bundel gericht zijn. Hoe ging dat in zijn werk?
Jef Rademakers (voormalig televisiemaker, red.) en ik kennen elkaar vanwege onze samenwerking in het boekenvak. Ik bezoek hem met enige regelmaat en belandde op een gegeven moment in zijn bibliotheek. Toen ik daar de boeken die hij van Reve heeft opensloeg, viel me op dat er allemaal handgeschreven berichten van Reve in stonden, van een wel heel persoonlijke aard. Na doorvragen kwam ik erachter dat Jef ook nog brieven van Reve had liggen. Bij het lezen daarvan wist ik: deze moeten we uitbrengen.
Toen ik door de brieven ging was het alweer een tijdje geleden dat ik Reve voor het laatst had gelezen. Het was een heel aangename tweede kennismaking met een auteur van wie je aan één zin meteen kan zien dat hij die geschreven heeft. Je beseft dan plots opnieuw hoe zeldzaam zoiets is. Daarnaast is Reve al vijftien jaar dood en sindsdien zijn er vooral werken over hem verschenen, maar niet van hem.
Sam De Graeve
Interview en tekst: Jelmer Mulder
Reve Leeft! Aankondiging nieuw brievenboek Reve krijgt veel persaandacht.
4 januari 2022
Bijna 16 jaar na het overlijden van Reve en vele jaren na de laatste publicatie van oorspronkelijk werk - de briefwisselingen met WF Hermans (2008) en met uitgever Bert de Groot (2007) - komt er in 2022 eindelijk weer een nieuwe Reve-uitgave op de markt: Zeer Fijne Boy, Brieven aan Jef R. (1986-1997).
Dat er een nieuw brievenboek verschijnt is op zich geen verrassing: het merendeel van de zeer vele brieven die Reve geschreven heeft is nooit uitgegeven. Te denken valt aan correspondenties met Hanny Michaelis, Teiger en Woelrat, broer Karel en Johan Polak. Oorzaken van deze gaten in het oeuvre zijn complexe rechtenkwesties en een onwillige weduwnaar (zie ook: 'Uren met Joop Schafthuizen' van Nop Maas).
Het is niet ongebruikelijk dat na de dood van een schrijver er nog wel eens een ongepubliceerde roman verschijnt maar de kans daarop bij Reve lijkt me klein.
Veel aandacht
Het nieuw te verschijnen brievenboek heeft opmerkelijk veel aandacht in de Nederlandse en Vlaamse pers gekregen. Hieronder een selectie:
Binnenkort te verschijnen: Zeer Fijne Boy, Brieven aan Jef R. (1986-1997)
3 januari 2022 2021
Het jaar start met goed nieuws: bij de Belgische uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts verschijnt binnenkort een bundeling brieven van Gerard Reve aan TV-maker Jef Rademakers (1949- ).
Aanbiedingstekst Uitgeverij:
Gerard Reve en Jef Rademakers leerden elkaar kennen in het begin van de jaren 80, hun vriendschap bleef intact tot de dood van Reve in 2006. Tussen 1986 en 1997 maakten zij samen zeven televisieprogramma’s - o.a. Klasgenoten, Reve Show (1988), 4-delige Maria-serie (1989), Alleen op de Wereld -. In die periode schreef Reve aan Rademakers een aantal brieven, waarin hij zijn woede luchtte over de wereld in het algemeen en de 'kunstenaars' in het bijzonder. Ook het katholicisme, de erotiek, de liefde, het verval der zeden en de naderende dood passeren de revue.
Dat de brieven bestonden was in kleine kring bekend. Met deze publicatie worden ze voor het eerst openbaar gemaakt. Dit verzorgd uitgegeven boek bevat ook onbekende foto's van Reve, stukken handschrift, een afdruk van de lezing die Rademakers hield over zijn samenwerking met de schrijver in het Letterkundig Museum in 2001 en tot slot een nawoord van Vlaanderens grootste reviaan Christophe Vekeman.
Website: borgerhoff-lamberigts.be
Gerard Reve middag OBA online 18 december 2021
9/14 december 2021
Let op!! De live OBA-bijeenkomst van 18 december is afgelast maar vindt wel online plaats.
18 december 2021, van 15:00 tot 16:15 | OBA Online
Klik hier voor de livestreamlink (online vanaf 18-12, 15 uur, ook daarna terug te kijken)
Klik hier voor de livestreamlink (online vanaf 18-12, 15 uur, ook daarna terug te kijken)
Anton de Goede presenteert een speciale Reve-middag in het teken van de lancering van twee nieuwe Gerard Reve podcasts
In de nieuwe VPRO-podcast 'Leven met Reve' - geschreven door Ger Beukenkamp (de geadresseerde in de Faxen van Nicolien Mizee), vrij naar de gelijknamige publicatie van Ad Fransen en geregisseerd door Hans Hylkema - wordt de laatste ontmoeting tussen de voormalige echtgenoten Hanny Michaelis en Gerard Reve gefictionaliseerd. Acteur Serge-Henri Valcke en actrice Olga Zuiderhoek zijn beiden te horen in de podcast. Zij lezen deze middag enkele scènes live en zullen vertellen over 'the making of'. Peter Blok en Gijs Scholten van Aschat zijn de andere acteurs die meewerkten aan deze tweedelige podcast.
Nico Keuning: 'Nader tot het violet en de dood'
8 oktober 2021
Nader tot het violet en de dood bevat twee beschouwingen van Nico Keuning over Het Boek Van Violet En Dood van Gerard Reve, dat in 1996, dus 25 jaar geleden verscheen.
Deel 1 bevat het verslag van een bezoek van Keuning aan Le Poët-Laval in de Drôme, dat uitmondt in een speurtocht naar de feiten rond leven en dood van de hoofdpersoon Jean-Luc Nicod.
Deel 2 schetst de wordingsgeschiedenis van deze roman, waarop Reve in 1963 al preludeerde, later door hem getypeerd als het boek dat alle boeken overbodig zal maken, behalve de Bijbel en het telefoonboek. Verder gaat Keuning onder meer in op de door Reve als angstig ervaren Ausweis-controle tijdens de boottocht in de oorlogsjaren naar Friesland en op de omineuze zomer van 1935 op het kampeerterrein De Paardenhemel in Groet.
Het boekje is te bestellen via Uitgeverij Fragment
2021
Omvang: 40 pagina's
Binnenzijde flappen 20 foto's
Vormgeving: Huug Schipper, Studio Tint
Formaat: 13 x 20 cm
Cahiersteek
Oplage: 250 exemplaren
Prijs: € 17,50 (+ € 4,50 verzendkosten NL)
Omvang: 40 pagina's
Binnenzijde flappen 20 foto's
Vormgeving: Huug Schipper, Studio Tint
Formaat: 13 x 20 cm
Cahiersteek
Oplage: 250 exemplaren
Prijs: € 17,50 (+ € 4,50 verzendkosten NL)
Website: Uitgeverij Fragment
Nader Tot Het Violet En De Dood
21 september 2021
2 oktober 2021, van 14:00 tot 15:30 | OBA Oosterdok - OBA Theater
Kosten: euro 10,00 | euro 5,00 met OBA-pas, stadspas of collegekaart | alleen toegang met geldige Corona QR code*
Kosten: euro 10,00 | euro 5,00 met OBA-pas, stadspas of collegekaart | alleen toegang met geldige Corona QR code*
Nader Tot Het Violet En De Dood - een lezing voor jong en oud door Nico Keuning
Vijfentwintig jaar geleden verscheen de roman 'Het Boek Van Violet En Dood' van Gerard Reve (1923-2006). Een boek met een beladen geschiedenis.
'Een klein wit pannenkoekje', over Gerard Reve en Willem Grossouw
31 mei 2021
Bij Uitgeverij De Weideblik is recent verschenen 'Een klein wit pannenkoekje' van de hand van Gijsbert Dijker. Het boekje handelt over de relatie tussen Gerard Reve en Willem Grossouw (theoloog, priester).
In de jaren 60 hebben Reve en Grossouw gecorrespondeerd over met name de vertaling van het Nieuwe Testament uit de Griekse grondtekst waar Grossouw mee bezig was. Reve gaf waardevolle tips. Ook nam Grossouw het als getuige-deskundige voor Reve op tijdens het 'Ezelsproces'. Brieven van Reve aan Grossouw zijn te vinden in 'Brieven aan Geschoolde Arbeiders 1965-1969' (Veen, 1985).
Reve-verwijzing in 'Al het Blauw' van Peter Terrin
28 mei 2021
In de roman 'Al het Blauw' van Peter Terrin (De Bezige Bij, 2021) duikt op pagina 214 plotseling 'De Avonden' van Gerard Reve op.
De hoofdpersoon, Simon, is op een korte vakantie met een vriend (Pieter) en s'avonds raken ze in gesprek met een Zweeds echtpaar:
De Tien Geboden volgens Joop Schafthuizen
19 mei 2021
Mogelijk naar aanleiding van het recente verschijnen van het boek van Nop Maas 'Uren met Joop Schafthuizen' heeft dagblad Trouw Joop Schafthuizen geïnterviewd voor haar langlopende serie 'Tien Geboden' (waarbij de geïnterviewde zijn of haar visie op / interpretatie van de bijbelse 10 geboden geeft.
Het resultaat kort samengevat:
- voor Nop Maas en andere doorgewinterde en geharde Revianen: behalve de baard alles als vanouds
- voor de jonge christelijke Trouwlezertjes: misschien even doorbladeren.
- voor Nop Maas en andere doorgewinterde en geharde Revianen: behalve de baard alles als vanouds
- voor de jonge christelijke Trouwlezertjes: misschien even doorbladeren.
Het gehele artikel kunt u hier lezen, hieronder enige hoogtepunten:
"ik haatte de verteller die zo vrij van smet lijkt"
18 mei 2021
Mijn Lieve Gunsteling
In de 2e roman van Marieke Lucas Rijneveld, 'Mijn Lieve Gunsteling' (2020) duikt in hoofdstuk 16 'Lieve Jongens' van Gerard Reve op.
De roman handelt over Kurt, een 49-jarige veearts, die verliefd wordt op / geheel bezeten raakt van de 14-jarige, licht labiele dochter van een van de boeren die hij bezoekt.
Rijneveld maakt zeer lange zinnen, Reve is er niets bij, en onderstaande citaten zijn dus wat fragmentarisch:
Omslag 'Mijn Lieve Gunsteling', 1e druk, 2020
(..) terwijl ik bij je op bed zat tussen je knuffels met mijn rug tegen de muur en je voorlas uit 'Lieve Jongens' van Gerard Reve, ik was inmiddels bezig om je geheel te verzieken (..)
Teigetje & Woelrat openen een Gerard Reve museum
17 mei 2021
"Een klein museum met een grote naam."
Begin januari 2021 hebben Willem Bruno van Albeda en Henk van Manen (alias Teigetje & Woelrat) in Amsterdam een museum geopend met de significante (al diverse maken gewijzigde) naam:
Museum Gerard Kornelis Franciscus Markies van het Reve, 'Romantiek & Decadentie'
Het museum bevindt zich op de twee etages van Studio Teigetje&Woelrat, Jan Rebelstraat 14-J 1069CC Amsterdam.
Het museum biedt wisselende (kleine) tentoonstellingen met divers materiaal uit eigen collectie en is geopend op elke zaterdagmiddag en zondagmiddag van 12 - 18 uur. Toegang gratis. Vooraf aanmelden (tot nader orde) is wel noodzakelijk.
Woelrat en fotograaf Boudewijn Bollmann (rechts, met diens net gepubliceerde fotoboek) voor de fotomuur in het Museum
Hou je van Reve??
13 mei 2021
Fraaie Reve-cartoon door Katinka Polderman, cabaretière en Beslisbomenmaker des Vaderlands (o.a.)
Geduld, Lijdzaamheid en Ambitie
Enige notities na lezing van 'Uren met Joop Schafthuizen' van Nop Maas
12 mei 2021
Wanneer je een groot liefhebber bent van het werk van een schrijver (m/v) is het niet persé een goed idee om die schrijver nader te leren kennen.
Dit geldt primair voor een kennismaking in levende lijve maar ook een indirecte kennismaking, door lezing van een biografie of andere geschriften, kan tot stevige teleurstellingen leiden.
Terugkeer naar het literaire werk kan soelaas bieden.
Het is tamelijk wonderbaarlijk dat bij Nop Maas de liefde voor het werk van Reve overeind is gebleven én dat hij een 3-delige biografie heeft geschreven. De ambitie moet echt wel sterk geweest zijn. Velen zouden al lang zijn afgehaakt en diverse Revologen en kandidaat-biografen zijn dat ook.
Op allerlei plaatsen in de biografie laat Maas subtiel maar onmiskenbaar merken moeite te hebben met Reve als persoon. Ik denk dat de omgang van Maas met de oudere Reve, zoals deels in dit boek beschreven, hier duidelijk debet aan is.
Rijkjan Sikkel (1945-2021)
5 april 2021
Op 21 maart 2021 is Rijkjan Sikkel overleden. Hij leed al jaren aan de ziekte van Kahler en kreeg recentelijk ook nog Covid-19. Sikkel was eind jaren 60 een periode bevriend met Reve en diens partner Tijger.
Hugo Raes, Gerard Reve en Rijkjan Sikkel in de Grote Salon van Huize Het Gras in Greonterp
Een opmerkelijk aspect van de vriendschap was dat Reve Sikkel aan derden ging voorstellen als zijn 'Geheime Zoon'. Dit ongetwijfeld primair vanwege Reve's behoefte aan fabuleren/mythologiseren maar er was ook een duidelijke uiterlijke overeenkomst en zeker mensen die Reve niet goed kenden trapten vaak in het verhaal.
Rijkjan Sikkel is een groot deel van zijn leven actief geweest voor de homo-emancipatie en was klinisch psycholoog.
Nop Maas, Uren met Joop Schafthuizen
21 maart 2021
Recent verschenen: 'Uren met Joop Schafthuizen' van Nop Maas.
Als partner, zaakwaarnemer en weduwnaar van Gerard Reve is Joop Schafthuizen een bekende Nederlander geworden. Niet geheel tot zijn genoegen kwam hij doorgaans in de publiciteit onder de schaduw van de Beroemde Schrijver. Hoewel ook hier die schaduw blijft, valt in dit boek het volle licht op Schafthuizen zelf. De lezer maakt kennis met zijn obsessies, de manier waarop hij de publiciteit gebruikt, zijn omgang met vrienden en uitgevers en zijn manier van onderhandelen.
Gedicht 'Roeping' in ziekenhuis Weert
1 januari 2021
Het gedicht 'Roeping' in het handschrift van Gerard Reve is sterk uitvergroot afgedrukt op een van de wanden van het vernieuwde restaurant in het St. Jans Gasthuis te Weert. De muur toont een tijdlijn van de geschiedenis van het ziekenhuis. In 1869 kwamen drie leden van de kloosterorde 'Zusters van Liefde' naar Weert om te helpen bij de verzorging van zieken. Deze opvang vormde de basis voor de inmiddels ruim honderdvijftig jaar bestaande instelling waarin de nonnen ruim honderd jaar werkzaam zijn gebleven. In 1973 droeg Reve zijn gedicht Roeping op aan 'de Zusters van Liefde, te Weert'.
De schrijver verbleef twee maal in het plaatselijke hospitaal. Eind 1974 zakte hij op straat in elkaar. Huisarts Wim Venmans gelastte opname in de Weerter kliniek vanwege een dubbele sinusitis (neusbijholte-ontsteking). 'Gerard is er aan zijn neus geopereerd en lag er volstrekt anoniem op zaal', aldus later de herinnering van huisgenoot Guus van Bladel, opgetekend in 'Koninklijke Jaren - de Weerter periode van Gerard Reve' (LJ Veen, 2002). Begin maart 1977 volgde een tweede opname, ook weer voor zijn neus. Het ging om een kleine correctie van het scheefgegroeid tussenschot.
Tekst: Bert Boelaars
Schraalhans keukenmeester: maaltijden in De Avonden
20 december 2020
Onder deze passende titel 'schraalhans keukenmeester' verschijnt er in het 2020/5 nummer van De Parelduiker een korte bijdrage van Arno van der Valk over de maaltijden in De Avonden. De roman is voor een culinair historicus een prima bron om te weten wat er bij een gewoon Amsterdams huishouden net na Tweede Wereldoorlog op tafel kwam. Sobere, voedzame en naar de omstandigheden smakelijke maaltijden (hoewel Frits daar zo zijn eigen gedachten over had), maar in onze ogen was schraalhans keukenmeester.
Vanaf 22 december verschijnt er iedere dag een menu op de website www.arnovandervalk.nl zoals dat gegeten werd in De avonden. Ieder menu gaat vergezeld van een uitgebreide toelichting en citaten uit de roman. Zo kom je te weten waarom er zo vaak erwtensoep werd gegeten. Waarom is Frits van Egters in de roman zo gefixeerd op vleesjus? De avonden werd in 1946 geschreven. Toen was eten bijvoorbeeld nog op de bon. Je leest hoe de voedselvoorziening destijds geregeld was en dat het beeld van eten in de roman wordt bepaald door hoe Gerard Reve met zijn familie de hongerwinter doorkwam. Wie na die tien dagen de smaak te pakken heeft, kan via de website een boekje bestellen met alle menu's en toelichtingen.
Website: www.arnovandervalk.nl
Website: www.parelduiker.nl
Jaarlijkse OBA Reve-middag verplaatst naar oktober 2021
5 december 2020 / update: maart 2021
De jaarlijkse Gerard Reve-middag van december is verplaatst naar 2 oktober 2021 om 14:00.
Het was in 2020 25 jaar geleden dat Het Boek van Violet en Dood verscheen. Over de wordingsgeschiedenis van dit boek dat 'alle andere boeken overbodig zou maken behalve het telefoonboek en de bijbel' zal publicist en biograaf Nico Keuning op zaterdagmiddag 20 maart een lezing geven onder de titel Nader Tot Het Violet En De Dood.
Foto Nico Keuning afkomstig van website van De Bezige Bij
Jan Groothuyse, de dokter van de Wallen
9 augustus 2020
Artikel in historisch tijdschrift 'Ons Amsterdam' (18 juni 2013) over arts-psychiater Jan Groothuyse. Focus ligt primair op zijn leven op de Wallen, zijn fascinatie voor de zelfkant en zijn vriendschap met Gerard Reve. Dat Groothuyse ook psychiater was wordt niet vermeld in het stuk.
Gaandeweg kwamen ook allerlei kunstenaars over de vloer maar de suggestie dat Reve hiervoor verantwoordelijk was lijkt me wat kort door de bocht. De genoemde personen maakten niet echt deel uit van het direct 'Umfelt' van Reve:
In het kielzog van Reve werd de artsenpraktijk van Groothuyse weldra gefrequenteerd door tal van hoofdstedelijke kunstenaars. Geregeld schoven die ook aan bij de dis. De schilder Anton Heyboer, etser Jan Montyn, beeldend kunstenaar Simon Posthuma (hij ontwierp de Sgt. Pepper’s-hoes van de Beatles) en verhalenverteller Willem de Ridder behoorden tot de kennissenkring.
Jan Groothuyse in 1970, op de trap van het pand Oudekerksplein, waar hij woonde en werkte.
Over de relatie tussen Reve en Groothuyse:
"Gerard en Jan herkenden iets in elkaar. Vooral als het om kattekwaad ging, ze hadden altijd dezelfde geintjes. Meteen na de promotie van Jan gingen ze tegen een boom aan staan pissen, terwijl de heren professoren achter hen langs de aula uitliepen. Als ze samen waren wilden ze de boel altijd graag shockeren", zei Groothuyse’s eerste echtgenote Helene (Len) van Rossum over de vriendschap van beide heren. Maar er was zeker méér dat hen bond: beiden leden ook aan hypochondrie en depressies en ze waren alle twee grote afnemers van pillen en alcohol.
Die pillen waren overigens nog wel een 'dingetje': over zijn alcoholisme heeft Reve altijd heel vrijmoedig gesproken en geschreven. Over zijn (langdurige) pillenverslaving was hij veel minder openhartig. Niet geheel onlogisch: alcohol kon Reve gewoon bij de wijnboer halen, pillen was een stuk ingewikkelder. Voor zover bekend betrok Reve vele jaren pillen via Groothuyse maar het valt te betwijfelen of dit allemaal volgens de regels ging en het kwam er dus eigenlijk op neer dat Groothuyse de dealer van Reve was.
Schrijft u dat maar gerust in uw krant - Reconstructie van het duel Reve-Büch
8 augustus 2020
Radioprogramma uit 2017, van Tom Rooduijn waarin de rel - door provocerende uitspraken van Reve - die een Parool-artikel in 1983 veroorzaakte wordt gerecontrueerd. Büch, die een groot Reve-liefhebber was, had in die tijd, na lang aarzelen, contact met Reve gelegd. Het interview was een gevolg van dat contact en tevens het einde. Een poging om de zaak weer recht te trekken bij de 'Alles is Anders Show' van Aad van den Heuvel mislukte volledig.
Aanleiding voor het programma uit 2017 was het volgende: Boudewijn Büch deponeerde de verzegelde banden van het interview bij de Universiteitsbibliotheek in Amsterdam. Daar bleven ze in de kluis, tot Radio Doc van de erven én de KRO toestemming kreeg een keuze te maken uit alle opnamen van het nooit eerder uitgezonden vier uur lange interview, nu eindelijk geopenbaard.
De hele zaak is een perfecte study-case inzake 'Politieke Correctheid', 'Culture Wars', 'Hoe ver gaat ironie?', 'Mag een literair personage alles zeggen?' etc.
Verder lijkt me dat ook vooral niet vergeten mag worden dat beide hoofdpersonen, ieder op hun eigen manier, nogal wat 'issues' hadden met hun Geestelijke Volksgezondheid. En in alle verschillen in gekte was een duidelijk overeenkomst tussen Reve en Büch dat beiden weinig tot geen interesse hadden in feiten en de alledaagse realiteit (voor wie hier meer over wil weten: men leze de respectievelijke biografieën).
Dus ik denk dat het laatste woord over deze kwestie wel nooit gezegd zal worden.
Woning Ludo Pieters te koop
6 augustus 2020
Al enige tijd staat op Funda de grotendeels in originele staat verkerende woning van Ludo Pieters (1921-2008) in Rhoon (onder de rook van Pernis) te koop. Onder Revianen is hij beter bekend als Ludo P. (in Op Weg naar het Einde: beschermer Q. genoemd). Pieters was een vermogend havenbaron maar ook sociaal-democraat, geïnteresseerd in de kunsten (actief en als mecenas) en bevriend met Gerard Reve.
Enigzins opmerkelijk is dat de Funda-omschrijving prominent gewag maakt van de oorspronkelijke bewoner (er staat zelfs een familieportret bij de afbeeldingen) en zijn relatie met Gerard Reve.
Vanuit cultuurhistorisch oogpunt valt de vermelding van deze voetnoot uit de literatuurgeschiedenis zeer te waarderen maar of het de verkoop zal bevorderen lijkt me twijfelachtig. Vermoedelijk zal het aantal Revianen dat na het zien van dit woningaanbod de telefoon pakt en een bod doet vrij gering zijn. En bovendien wil de hardcode-Reviaan natuurlijk alleen in Amsterdam, Greonterp, Veenandaal, Weert, Le Poet Laval of Machelen wonen.
Chris Rijk: 'Rijk gedecoreerde vaas met deksel'
5 augustus 2020
"Naarmate ik ouder word, wordt wat ik maak, hoewel fraaier verbeeld, steeds enkelvoudiger van inhoud: liefde of geen liefde; en ouder worden; en dan de dood."
De kern van wat ik maak is een gestaag groeiende serie vazen die ik bewerk met lagen gekleurde slib, 3D-geprinte stempels, stencils, foto’s en tekeningen als ware het panoramische schilderijen. Mijn artistieke praktijk bevindt zich ergens tussen huisvlijt en ambacht en op het kantelpunt van kunst en kitsch: de roddelpers!
Aldus kunstenaar Chris Rijk. Een recent project betreft bovenstaande vaas, geïnspireerd op het werk van Reve en in het bijzonder diens voorliefde voor het gebruik van vele synoniemen voor het mannelijk geslachtsdeel.
De vaas was in juni 2020 te zien in het voormalige Broese-pand in Utrecht. Vanaf 21 augustus is de vaas te zien bij Galerie Logman te Utrecht, met aanvullend programma met gedichten en sprookjes van Gerard Reve.
Website: www.chrisrijk.nl
Website: logman.gallery
Greonterp 15 augustus 2020: jaarlijkse viering van leven en werk van Gerard Reve aka Maria Hemelvaart
4 augustus 2020
...O, lieve, lieve mensen, ik houd van u, en ik omhels u allen hartstochtelijk, ondanks de geduchte afstand. Laten we elkaar niet haten, maar integendeel, elkaar liefhebben, gezamenlijk op de Dood wachten, en het ons in de tussentijd aan niets laten ontbreken.
Wanneer ik van hier vertrek, en waarheen ik dan gaan zal - alleen God weet het. Hem wil ik gehoorzamen, en tot glorie van Zijn Eeuwige Naam zal ik het vaandel wederom opheffen en voortdragen, waarop geschreven staat: Op Weg Naar Het Einde.
eerste foto van Gerard en Tijger voor hun nieuwe huis, toen nog 'Huize Algra' genaamd. Buurman Eling Hofmeijer schreef in zijn feesttoespraak bij de 'inwijding' van het huis: "...vooral te noemen en te roemen de bloemen in uwen tuin..."
Teigetje, Woelrat en Hester Witteveen nodigen u van harte uit voor de vijftiende "Kleine Plechtigheid", de viering van de Tenhemelopneming van de "Glorievolle en Gezegende Maagd", tevens de viering van leven en werk van Gerard Kornelis van het Reve in Greonterp.
AANVANG ZATERDAG 15 AUGUSTUS 2020 OM 15.30 UUR IN DE SINT VITUS KERK TE BLAUWHUIS, FRIESLAND
Wij verheugen ons op de bloemen die u altijd meeneemt voor de Heilige Maagd en voor Gerard.
Website: www.teigetje-en-woelrat.nl
Studio Teigetje & Woelrat komt met design-mondkapjes
26 april 2020
Studio Teigetje&Woelrat® Amsterdam Slow Fashion & Knitted Art komt met een handgemaakt mondkapje. Het product wordt alleen op bestelling gemaakt.
Het hoe en waarom wordt uitgelegd in een recente nieuwsbrief:
Enige tijd geleden zagen wij toevallig beelden van een Chinese heer die demonstreerde hoe je eenvoudig zelf een mondkapje kunt maken van twee lagen overhemdstof met daartussenin een dubbelgevouwen velletje keukenpapier. Hij claimde zelf dat het 99% van de corona-virusdeeltjes zou tegenhouden en vertelde dat het in China en andere Aziatische landen volop met succes werd toegepast.
Ondanks al het tegengesputter en gerelativeer in de Nederlandse media besloten wij deze voor onszelf te maken van fijn geweven linnen batist van Libeco/Lagae in België.
Inmiddels zie je trouwens bij onze 'mensenvriend' Albert Heijn steeds meer mensen met mondkapjes.
Het bevalt ons goed, want het weegt slechts 12 gram, is makkelijk wasbaar of bijvoorbeeld met kokend water uit te spoelen, is heel snel weer droog en het keukenpapiertje kan na ieder gebruik vervangen worden. Het wordt op zijn plaats gehouden door elastiekjes om de oorschelpen.
Wegens de ernstige situatie van dit moment lijkt het ons daarom goed dit T&W-mondkapje ook op verzoek uitsluitend voor u te maken. Wij hebben er geen voorraad van. De prijs hebben we voorlopig vastgesteld op 30 euro, inclusief verzend- en verpakkingskosten. U kunt er dus bij ons een bestellen. Dan maken we die zo snel mogelijk en verzenden wij hem aan u in een T&W-doosje (brievenbuspakje).
Contactinformatie op de website:
Website: www.teigetje-en-woelrat.nl
Gerard Stout, De Avonden (een pastiche)
18 april 2020
Schrijver Gerard Stout heeft onder de titel 'De Avonden' een pastiche geschreven op 'De Avonden' van Gerard Reve. Geen Amsterdam 1947 maar Zuidoost-Drenthe 2019.
Op zijn eigen website leest Stout diverse hoofdstukken voor: www.gerardstout.nl/de-avonden/. Tevens kunt u hier het boek ook aanschaffen, evenals bij de betere boekhandel.
Uiteraard niet het nieuwe Nederlandse Literaire Meesterwerk waar we al meer dan 72 jaar op wachten maar wel goed voor een paar vermakelijke uren en het mag natuurlijk niet ontbreken in uw Reve-verzameling.
Liesbeth List (1941-2020)
10 april 2020
Onderstaande tekst is afkomstig uit de Nieuwsbrief van Studio Teigetje&Woelrat® van 28 maart 2020.
Zoals u in het nieuws hebt kunnen lezen is onze grote chansonnière en actrice Liesbeth List deze week overleden.
Wij condoleren haar dochter, schoonzoon en kleindochter hierbij van harte!
Tijger moest daardoor denken aan de dag waarop Gerard en hij haar ontmoetten in Greonterp. Het was tevens de enige keer dat Tijger haar persoonlijk zou tegenkomen.
van links naar rechts: Liesbeth List, Gerard Reve, Mary McCarthy, James R. West (echtgenoot McCarthy) en Cees Nooteboom.
Foto: Willem van Albada, collectie Teigetje&Woelrat
Website Studio Teigetje&Woelrat
Openhartige terugblik Nop Maas op het 'bezorgen' van elf brievenboeken
24 maart 2020
Vlak voor de Boekenweek verscheen een interessante toegift op alles wat biograaf Nop Maas al over Gerard Reve heeft gepubliceerd. 'Altijd Wat' is de titel, en het is geschreven op verzoek van uitgeverij Fragment (Frank van den Ingh) in Leiden. Maas blikt openhartig terug op wat hij zelf noemt 'een kwart eeuw dienstbaarheid'. In de periode 1983 - 2008 verzorgde hij namelijk de toelichting bij elf brievenboeken van de Grote Schrijver. Dat ging niet altijd van een leien dakje. Allerlei schermutselingen met Reve, Schafthuizen en uitgevers passeren de revue. Ook besteedt Maas kort aandacht aan de periode waarin Sjaak Hubregtse deze rol vervulde.
Eigenlijk door toeval ontdekte Reve in de jaren zestig dat hij in de briefvorm 'alles kwijt kon wat hem bewoog', aldus Maas. De 'reisbrieven' die in Op Weg Naar Het Einde zijn gepubliceerd bleken een schot in de roos.
In 1970 schreef Reve intrigerende 'wanhoopsbrieven' aan het vriendenpaar Willem van Albada (Teigetje) en Henk van Manen (Woelrat) die de schrijver op het Geheime Landgoed in Frankrijk hadden 'gestald'. De twee lieten 'de lastige, veeleisende, teveel drinkende, depressieve en in zijn schrijven geblokkeerde Reve' uiteindelijk alleen. Maar zijn brieven aan 'De Jongens' vormden kort daarna, in 1972, wel de basis voor een kaskraker: De Taal der Liefde.
In 1975 verschenen de brieven aan een nieuwe geliefde onder de titel Ik Had Hem Lief, opnieuw een succes. Daarna volgden Archief Reve, Een Eigen Huis, Brieven aan Josine M. en Brieven Aan Bernard S. Docent Sjaak Hubregtse vervulde een belangrijke rol bij de totstandkoming van deze boeken. Door zijn enthousiasme ontwikkelde zich echter 'het onvermijdelijke conflict', aldus Maas. Hubregtse, door Reve ook aangeduid als 'de mierenneuker' werd tenslotte 'afgeserveerd'.
The New York Review of Books: Amsterdam Blues. Philip Huff over Gerard Reve
31 december 2019
In het prestigieuze The New York Review of Books begin december een artikel, Amsterdam Blues, van (de Nederlandse auteur) Philip Huff over Gerard Reve. Aanleiding zijn de vertalingen in de afgelopen jaren door Sam Garret van 'De Avonden (The Evenings: A Winter's Tale)' en 'De Ondergang van de Familie Boslowits / Werther Nieland (Childhood: Two Novellas)'.
Het is een mooi artikel geworden waarin Huff een korte levensschets van Reve geeft en zich verder vooral concentreert op het naoorlogse Nederland waar de oorlogsperiode snel en resoluut werd afgesloten en de focus grotendeels kwam te liggen op de wederopbouw. Dat niet iedereen daar even gelukkig van werd moge inmiddels wel duidelijk zijn. Reve zelf en zijn vroege werk zijn daar bij uitstek representanten van.
Het heeft heel lang geduurd maar Reve's internationale doorbraak begint langzamerhand vorm te krijgen. En Huff draagt daar een mooi steentje aan bij.
Op de website van The New York Review of Books is alleen het begin van het artikel te lezen (rest alleen voor abonnee's).
Hans Keller (1937-2019) en Gerard Reve
28 december 2019
Op 19 december jl. is op 82-jarige leeftijd programma-maker Hans Keller overleden. In de jaren 60 en 70 maakte Keller, eerst voor AVRO en KRO, na 1968 voor de VPRO, TV-progamma's over met name maatschappelijke en literair-culturele onderwerpen. Befaamd waren o.a. 'Literaire ontmoetingen' (AVRO, 1962-1964), 'Het Gat van Nederland' (VPRO, 1972-1973, 1977-1978) en 'Dode dichters almanak' (VPRO, 1998-2014).
In de jaren 60 kruisten de levens van Keller en Reve elkaar een aantal malen. In 1963 was Keller verantwoordelijk voor de (prachtige) 'Beton-dorp'-film. Het programma, in de reeks 'Literaire ontmoetingen', waarin Reve werd geinterviewd door Hans Gomperts en een door Keller gefilmde impressie van Betondorp werd getoond, zorgde voor een stevige boost in de verkoop van 'Op Weg naar het Einde'. In het interview was Reve zeer openhartig over zijn zelfbeeld, zijn ouders én zijn homoseksualiteit. Het programma kreeg uitgebreide persaandacht (veelal positief) en Reve werd bedolven onder de post.
Het COC, dat erg enthousiast was, wilde graag een kopie van het programma hebben. In een brief informeerde Reve hierover bij Keller:
"Ik vermoed dat de Kongregaatsie tot bevordering van de Anale Omgang, ik bedoel mijn seksuele vakbond, zeer veel belangstelling zou hebben, want vele honderden rukken zich het schaamhaar uit van woede en spijt dat ze de uitzending gemist hebben."
Nog bekender is evenwel de bemoeienis van Keller met de huldiging van Reve, naar aanleiding van de P.C. Hooftprijs 1969, in de Allerheiligst Hartkerk in Amsterdam op 23 oktober 1969. Samen met Jan Blokker en Hans Gomperts was Keller verantwoordelijk voor de productie van deze zeer roemruchte live TV-uitzending. Een gesprek tussen Keller en Reve was de hoofdact van de avond dat een aantal keren werd onderbroken door optredens. Reve was zichtbaar gespannen, ondanks dat hij choraalhydraat en 2 flessen wijn had gehad. Maar het interview was in de voorafgaande dagen minutieus voorbereid en nadat de eerste helft van het programma prima was verlopen zakte ook de spanning.
Reve-Graffiti in Amsterdam
28 november 2019
In Amsterdam, op de hoek van de Amstelkade en de Rijnstraat (bloemenstal tegenover Rijnbar; lijn 4 halte Amstelkade) is momenteel deze graffiti-afbeelding van Reve te zien. Kunstenaar onbekend.
Heeft u meer informatie, laat het ons weten.
Met dank aan en foto van Bert Esselink
'De buurman vertelt' - Magie van De Avonden nader belicht in nieuw boekje
10 november 2019
Wie dacht dat alles al verteld is over De Avonden wacht een aangename verrassing. Amsterdammer Hubert Houweling woonde schuin boven de familie Van het Reve aan de Jozef Israelskade waar de jonge Gerard zijn spraakmakende debuutroman schreef. Hij kwam van jongs af aan bij de familie over de vloer. Zijn herinneringen heeft hij nu te boek gesteld in het zojuist verschenen 'Achter De Avonden'.
Reves eerste boek blijkt bij nader inzien meer achtergronden te kennen dan we al te weten kwamen in de vele geschriften die er tot dusver over gepubliceerd zijn. Houweling heeft zich nog eens grondig verdiept in de tekst en speurde alles opnieuw nauwkeurig na.
'De buurman vertelt' staat toepasselijk vermeld op de achterflap. Binnenin herinneringen van deze buurman die indertijd als jongetje opgroeide in hetzelfde trappenhuis als de familie Van het Reve, en er geregeld over de vloer kwam. 'Als Gerards ouders thuis waren was de deur nooit op slot en kon je zo doorlopen', weet Houweling nog. 'Pas in de gang kondigde je dan je komst aan. Als kind ging ik vaak naar ze toe. (…) Ik noemde ze oom Gerard en tante Net.'
De Schiedamse Jaren, herinneringen aan Gerard Reve
4 januari 2019
In het najaar van 2018 verschenen bij uitgeverij Scriptum, onder redactie van Jan van Bergen en Henegouwen, Jan Gordijn, Bart Noordegraaf en Hans Overheul. Het boekje bestaat vnl. uit interviews met en herinneringen van mensen die Reve in Schiedam hebben gekend en ontmoet. De foto's in het boek, van Reve in Schiedam, zijn van Vincent Mentzel en Klaas Koppe.
Voor wie het even niet precies weet wat betreft Reve en Schiedam: Joop Schafthuizen woonde in Schiedam toen Reve hem in 1975 leerde kennen. Reve woonde toen officieel in Frankrijk en verbleef daar ook het merendeel van de tijd. Schafthuizen was minder enthousiast dan Reve over het leven op het Franse platteland (weinig reuring, hij sprak geen Frans, had geen rijbewijs en had weinig zin in de eindeloze verbouwingen) en hield tot in de jaren 90 een woning aan in Schiedam (meerdere adressen) toen de twee naar België (Machelen) verhuisden.
Jan Cremer en Gerard Reve: bestsellers, geld, huisvesting en seksbrieven
30 september 2018
In het eind 2017 bij de Bezige Bij verschenen 'Sirenen' van Jan Cremer (brieven en herinneringen aan de roerige relatie die Cremer begin jaren 60 met Loesje Hamel had) wordt een verhaal verteld dat opmerkelijke parallellen heeft maar ook levensgrote verschillen kent met een vrijwel gelijktijdige ontwikkeling in het leven van Gerard Reve:
Met het verschijnen van 'Ik, Jan Cremer' in 1964 (en het vervolg in 1966) werd kunstenaar/schrijver Jan Cremer in één klap uit de anonimiteit én uit de armoede getild. Eén van de eerste dingen die Cremer deed met zijn nieuw verworven status en rijkdom was het huren van een suite voor een jaar in het Hilton (voor die tijd had hij amper een vaste woon- of verblijfplaats) en kocht vervolgens een groot en duur grachtenpand en liet dat volledig verbouwen en opknappen. Kortom: van nul naar honderd in zeer korte tijd.
Ook voor Gerard Reve was het succes van zijn eind 1963 verschenen brievenroman 'Op Weg naar het Einde' een keerpunt in zijn leven. Krothuizen in Amsterdam en Londen, uitputtende baantjes op kantoor en in een ziekenhuis, doodlopende wegen op toneelgebied, een volledig mislukt poging om in het Engels te gaan schrijven, zeer beperkte oplagen van het weinige dat hij publiceerde, kortom: na de vliegende start met 'De Avonden' in 1947 was het 15 jaar niet veel zaaks met Reve's literaire carrière.
Nader tot U: drankboek en hoogtepunt in oeuvre
10 maart 2018
Nog meer dan traditioneel gebruikelijk was, afgelopen december veel aandacht voor 'De Avonden', Reve's debuut waarvan de klassieke status jaar na jaar alleen maar lijkt toe te nemen.
Maar, lieve Revianen aller Landen, laten we van Reve vooral geen 'one-trick-pony' maken en niet vergeten dat 'Op Weg naar het Einde', 'Nader tot U', 'Taal der Liefde' en 'Moeder en Zoon' (desgewenst aan te vullen) zeker van hetzelfde niveau zijn als 'De Avonden'.
Naar aanleiding van een recente mailwisseling over de enigszins duistere drukgeschiedenis van 'Nader tot U' bij Uitgeverij Van Oorschot (waarover mogelijk binnenkort meer) is ondergetekende Reve's brievenroman uit 1966 maar weer eens gaan herlezen. 'Nader tot U' bevat 5 lange brieven van Reve aan de lezers van het tijdschrift Tirade (zie afbeeldingen), geschreven in Greonterp in 1964 en 1965. Het boek wordt afgesloten met het hoofdstuk 'Nader tot U' dat bestaat uit 30 Geestelijk Liederen.
Vanaf de 1ste druk in 1966 tot de 19e druk in 1987 verscheen het boek bij Uitgeverij van Oorschot. De drukgeschiedenis is enigszins duister omdat van Oorschot notoir slordig was met druk- en jaartal vermeldingen. Volgens de 'officiële' opgave van van Oorschot beslaat de 'Stoa'-uitgave druk 1 t/m 5 en de 'Eddy Pieter de Boer'-uitgave (rechts) de drukken 6 t/m 14.
Helaas voor de verzamelaar bevat geen van deze uitgaven een drukvermelding. Ook hebben de Stoa-uitgaven allemaal 1966 als jaartal en de EPdB-uitgaven 1969. Drukken kunnen alleen van elkaar onderscheiden worden door middel van kleine verschillen in tekst en typografie. Uit het vergelijken van die verschillen rijst dan weer het vermoeden dat er, in ieder geval van de Stoa-uitgaven, meer dan 5 drukken zijn (of dat er binnen 1 druk nog wijzigingen zijn aangebracht).
Helaas voor de verzamelaar bevat geen van deze uitgaven een drukvermelding. Ook hebben de Stoa-uitgaven allemaal 1966 als jaartal en de EPdB-uitgaven 1969. Drukken kunnen alleen van elkaar onderscheiden worden door middel van kleine verschillen in tekst en typografie. Uit het vergelijken van die verschillen rijst dan weer het vermoeden dat er, in ieder geval van de Stoa-uitgaven, meer dan 5 drukken zijn (of dat er binnen 1 druk nog wijzigingen zijn aangebracht).
Uiteraard geheel persoonlijk maar ik denk dat Reve in 'Nader tot U' op z'n top was qua stijl en oorspronkelijkheid. En hoewel inmiddels 50 jaar geleden geschreven maakt niets in het boek een verouderde indruk. Wat bij herlezing ook opvalt is dat 'Nader tot U' een echt drankboek is. Wat er allemaal precies klopt van de verhalen en herinneringen is onduidelijk maar het beschreven drankgebruik zal amper overdreven zijn. En er werd geen wijn of bier gedronken: het was voornamelijk jenever en andere sterke drank. Reve was in deze jaren dan ook hard op weg naar zijn Grote Delirium in 1966 (in de trein naar Groningen ging het fout, een wekenlange opname in het ziekenhuis van Assen volgde).
Brief aan mijn Bank
19 januari 2018
Met het genre van de reisbrief begon in de jaren 60 Reve's wederopstanding als schrijver. De brieven verschenen bijna allemaal eerst in het tijdschrift Tirade (verbonden aan van Oorschot, Reve's toenmalige uitgeverij) en het merendeel werd gebundeld in 'Op Weg naar het Einde' (1963) en 'Nader tot U' (1966). Door deze boeken werd Reve een bekende schrijver en kon hij ontsnappen aan de armoede van de voorgaande decennia.
Niet alle brieven werden echter opgenomen in de 2 boeken: 'Brief uit Londen' (1961) en 'Brief uit Berlijn' (1962) verschenen wel in Tirade maar verschenen pas weer echt in druk in Deel 6 van 'Verzameld Werk' (2001). Zo ook het vrij onbekende 'Brief Uit Fatima'. Dit verscheen in de bundeling 'Beeldenstrijd tussen Fatima en New Babylon' en daarna eveneens pas weer in Deel 6.
Ook niet opgenomen maar een stuk bekender is het korte 'Brief aan mijn Bank'. Reve schreef deze brief op 8 augustus 1963 in Algericas (Spanje) en naar het schijnt is de brief ook echt verzonden, aan het bijkantoor Nieuwmarkt van de Amsterdamsche Bank. De brief verscheen voor het eerst in druk in 1965, in het eerste nummer van 'Dialoog, tijdschrift voor homofilie en maatschappij'. De tekst werd herdrukt in 'Archief Reve 1961-1980' (1982) en in Deel 2 van 'Verzameld Werk' (1999).
 |
| home | nieuwsarchief | bibliotheek | colofon |